پەنجەمۆرا کوردى

کێ ب ڤى ئاوایى سیاسەت کریە ؟!

   گەلەک خەلک و مللەتان حوکمێ سەیر و ئینتیکە دیتینە وجورەها رژێمێت بێ سەروبەر حوکم ل وان کرینە و  ژیانا وان ب ئەگەرێ وێ چەندێ ڕەش وتاری بوویە، وگەل تۆشی تەنگاڤی وفشاران بووینە هەتا هەمی جاران دگەهشتە ڕاددەیەکێ ئێدێ وەڵاتیان نە شیاینە خۆ ل ژێر بارێ ستەمێ زێدەتر بگرن، و کاودان تێکچێیونە و ڤۆلکانێت شۆرەشا پەقینە ، مینا شۆرەشا جەماوەریا ئینگلیزی  ژساڵا (1642-1660) وشۆرەشا ئەمریکی ل ساڵین (1775-1883)، ومەزنترین وکاریگەرتین شۆرەش ل هەمی خەلکێ دونیایێ وهەتا ئەڤرۆ باندۆرا وێ مایی شۆرەشا فەرەنسی  دناڤبەرا ساڵین ( 1789- 1799)، وشۆرەش وسەرهلدانا جەماوەرێ باشۆرێ کوردستانێ ل سالا (1991) وشورەشێن بهارا عەرەبی ل ساڵا (2011) وهەتا نهۆ ژی یێت بەردەوامن ل چەندین وەڵاتێن عەرەبی، ئەو شۆرەشێن ناڤهاتی وگەلەکێن دن هەمی دژی دەستهەڵاتدارێن فاشل وخراب وزەبڕدەست بوون.

   لێ چ جاران ول چ واران چێنەبوویە و باوەرناکم چێببت ژی وەکی ئەوا مە کوردان کری یانژی بێژین: یا ڕێبەر و سەرکێشێن مە کوردان کری دماوێ (28) ساڵێن حوکمداریا نێزیک سەربەخویێ.

   ئەز دبینم زۆر گرنگە ئەوا هاتیە کرن ژشێوازێ رێڤەبرنا کوردستانێ بچتن دئەنسکلوپیدیا گینس یا ژمارەیێن ریکوردیدا، و مۆرکا کوردی بکەڤت ل سەر ڤی جۆرێ ڕیڤەبرنا ناڤهاتی ، هەر چەندە ئەم هەمیێت دئاگرێ مالوێرانکرنێدا دقرقچن لێ هەر یا باشە بەحس ل ڤی حوکمێ بکین،  و دەنگ وباسێت هندەک ژپرۆسەسێن دژوارێت کاڤلکرنا کوردستانێ ودیسان کاڤلکرنا مرۆڤێ کوردژی ڤەگێڕن، کا چ جۆرێت تراژیدیا هاتیە کرن و وبەردەوام دئێنە کرن؟

ل ڤیرێ من باش دیت ئەم ژ تشتەکێ ستراتیژیێ هەرە گرنگ دەست پێ بکین ،  بیژین: کێ وەکی مە بێ وژدانێ ڕەفتار دگەل سامانێ وەڵاتێ خۆ کریە؟

-              ئەرێ کیژان دەستهەڵاتێ وەکی یا مە سەردەری دگەل پترۆلا خۆ کریە؟ ئەوا ب جۆبارا دئێتە فرۆتن، ئەو سامانێ ب وێ خەلکێ ڤێ دونیایێ و ژوان عەرەبێت پێخواس وجاهلێت خەلیجی ژی بیابان گوهراتینە و کرینە مێرگ وچێمەن وهەتا بەفڕا دەستگرت ژی ل ناڤ خێزێ وەڵاتێن خۆ پەیداکرینە وەکی یا ل شارێ (دۆبەی) هەی، وباژارێت نموونە ل سەر ئاستێ هەمی جیهانێ ئاڤاکرینە، ول ڤێ دویماهیێ بەرێ خۆداینە بۆشاهیا ئەسمانی ژی، لێ سەرمەزنێت مە کوردان ئەو داهاتێ زەبلاح هەمی داعویراینە و کرینە لەعنەت و نەفرەت بۆ خەلکێ هەژار، و (27) ملیار دۆلار قەر – وەکی ئەو دبێژن – پێی پشتا ئابۆرێ کوردستانێ و کوردان شکاندینە، و ئاستێ فرۆتنا رۆژانە ئەوا پێشچاڤ – ژبلی یا ڤەشارتی وچەپکری – گەهشتیە نێزیکی نیڤ ملیون برمیلان (480 هزار برمیل) ب کیمی ول ساڵا 2019 هەرێمێ ب فەرمی وتەنها یا پێشچاف – ژبلی یا هاتیە ڕەڤاندن ووو...هتد - گۆرەی ڕاپۆتا کومپانیا دیلویت (Deloitte)  یا  ساڵا بووری ب بهایێ (8.000.000) هەشت ملیار دولاران پترۆل فرۆتیە کو بەرامبەر دەرئینان وڕەوانەکرنا (170.977.784) سەد و حەفتێ ملیار ونەهـ سەد و حەفتێ وحەفت هزار و حەفت سەد وهەشتێ وچوار برمیلان د ماوێ سالا 2019دا ئەڤە بەس یا پێشچاڤ وفەرمی، وەکو ئێکەمین جار د مێژوویا خەلکێ دونیایێدا سامانێ ستراتیژی وەکی نەفتێ بوویە ئەگەرێ قەرداریەکا کارەسات، و کورد بینە جهێ پێکەنین وتڕانێت خەلکێ جیهانێ کو ئەڤرۆ زمانحالێ هەمیا ئەوە: ئەرێ ڤی گەلێ قوربەسەر نەفت کریە یانژی فرۆتیە؟!  بخۆدێ بخۆ حاشا گوهدرێژی باوەرناکن ئەڤە نە ب زۆلم وستەمەکا بێ وێنە وبێ سنۆر و بێ حەسێب ڕوی دابت، هیچ مرۆڤەک نە شێت نمۆنەیەکا نێزیکێ ڤێ مەرگەساتێ نە ژمێژوویا مرۆڤایەتیێ نە ژی کەتوارێ سەردەمی بینت.

-              تشتەکێ دیتر: کی دشێت هەما بەس تەنها هزرژی بکتن کو مومکنە جارەکێ و زەمانەکێ مەزنێت مللەتەکێ ژمللەتان بهێن وێ بکن یا مە مەزنەلیدەرێن مە کرین ، کو بهێن ئەنقەست سەکتەرێ چاندنێ وێران بکن، هیچ پشتەڤانیا چووتی وجوتیاران نە کن هەتا وی ڕاددەی بەرهەمێ خۆ پاڤیژن وژناڤببن پشتی ڕەنج وزەحمەتەکا دۆمدرێژ، و نە ئەڤە بتنێ ژی، بەلکی خرابترژی حوکمڕانیا بێ وێنەیا مە کری هاتین گوند خرابکرین وکاڤلکرین – مەرەما من ژمرۆڤان و ژگوندیان ڤالاکرین نەکو وەکی یا رژێما بەعسا ستەمکار کری کو (4000) گۆندێن مە سۆتین و ب سەرهەڤدا ئیناینە خوار، کاڤلکرنا گوندان ژلایێ حوکمدارێت مەڤە ئەو بۆ چاندن و شۆلێ گوندیان وەکی بەرهەمئینانا ئاژەڵی تێکدان، و ل شوینا وان کاران خەلکێ گوندان کرینە بندیوار و ب نانێ ڕەحەتێ نە حەلالڤە گرێداین، ئەوژی تەبیعی هەڤالێن خۆ نە کو هەمی کەس.

-              وژلایەکێ دیترڤە گەلۆ دێ شێن بێژن: بەرئاقلە هندەک دەوڵەتدار یانژی سیاسەتمەدار هەبن ل قورنەتەکا ڤێ جیهانێ وەکی یێت مە هاتبن ئومێد وهیڤی مراندبن، گیانێ نیشتمانی کوشتبن، ب رێکێن جودا جودا و یا ژهەمیان مەزنتر یا ل سەر ئەردی و ل ژێڕ ئەردی بەڵاڤکربان ل سەر خۆ و دوست ویار وهەڤالێت خۆ، وپیسترین جۆرێ گەندەڵیێ پێشکێشکربن، هەتا وەڵاتیێن کورد هەست دکن ئەو هەر وەکی نە خەلکێ ڤی وەڵاتی، هەر وەکی ئێخسیر د وارێ خۆدا، کو نە خۆشترین جۆرێ ئێخسیریێ ئەوە تۆ د وارێ خۆدا ئێخسیربی!

-              دیسان فەرە  بێژین: کی دێ ژبلی مە کوردان باوەرکتن حوکمڕانیەک هەبت – ژبلی یا مە - سیاسەتا وێ ئەو بت هندی کەسەکێ بەهرەمەند وبیرمەند و شارەزا ژگەنجێت وەڵاتی – کو سامانەکێ هەرە مەزنە ل هەمی جیهانێ و ل هەمی دەم و زەمانان – بەردتن سەر جادا و زڕبەهرکت ژ مافێت وان و مللەتێ وانژی بێ بەهر بکت ژ هێز وشیانێت وان، کو دەرگەهێت دەرفەتێن کارکرنا وان چ دامەزڕاندن بت کو ئەڤە حەفت ساڵە ڕاوەستای ول ڤێ داویێ ژنوی هندەک گرێبەست وەرگرتن، کو وەکی من دیڤچوون بوو کری زێدەتر ژ(140.000) سەد و چل هزار دەرچوویێت زانکو وپەیمانگەهان نە دامەزڕاندینە ونە دەرفەتێت کاری بۆ وان ل بیاڤێت گرنگێن ئاڤاکرن وپپێشەڤەبرنێدا دیتینە هەمی یێت بەریک ڤالا جادا دپیڤن ول هیڤیا وێ چەندێینە رێکەک هەبت خۆ ل دەریایان بدن وخۆ ژڤێ دۆزەخا حوکمێ فاشلێ بێ مننەت قورتال بکن یانژی دئاڤێن جیهانێدا بخەندقن، لێ دهەمان دەمدا ژمارەکا هەرە زۆر ژکەسێن نە خواندەوار ویێت دناڤ ساڵان ڤە چووین وحالخۆش کرینە پلەدار و ژیارا وان کرینە ژیانا پاشایان، ژبلی (106.000) سەد وشەش هزار کەسێن هەیین خودان دوو مۆچە وسێ مۆچە وزێدەترژی وهەڵبەت مۆچێن وان فوووول هەر وەکی سەمیر هەورامی پەیڤدارێ فەرمیێ جێگرێ سەرۆکێ حوکومەتێ قوباد تالەبانی ل رێکەفتی 8-7-2020 خۆیاکری، پڕسیارا هەرە مەزن یا چ بەرسڤێت ڕەوا ولوژیکی نەهەی ئەرێ بۆچی بۆ یێت دویماهیێ پارە و مۆچە وئیمتیازات هەنە بەس بۆ دەرچوویێت زانکویان نینن؟! نە دامەزڕاندن هەیە نە کار هەیە نە پارە هەیە؟!، دێ وەرە بەرێ خۆ بدە سیاسەتا قەرەقوشی هەر چەندە هندەک قەرەقوشی ب مەزلوم ل قەلەم ددن ودبێژن نە وەسا بوویه وەکی بەحس ژێ دهێتە کرن، لێ چەوابت یێ بوویە هێمایێ حوکمێ سەیر وباڵگێش دزۆریێدا، لێ بخۆدێ هەر چەوابت و چەوان ژێ بەحس ژێ بکن باوەرناکم نەک قەرەقوش ونە خۆدانێت یاسایا بەرۆڤاژیا سەکسونیا بشێن هەڤڕکیێ دگەل سیاسەتا دەستهەڵاتدارێن هەرێمێ بکن.

 گومان نینە گەلەک ڕەخ ورویێت دیترێن ماین یێت تراژیدیا سیاسەتا هەرێمێ، و دا درێژ نەبت مە ئەڤە وەکو نموونە گۆتن، هەرچەندە هەژیە هەمی بهێنە تۆمارکرن بێی رتۆش و بێی جوانکرنا مەللاق و دووریێت خۆیانی و یێت بیانێ ئەوێت گەلەک جاران ب شادەزۆری دەهۆلێ بۆ بەژنا مەزنێت  مە لێ ددن ، و هندی ژێ دهێن توزێ دهاڤێژنە سەر و چاڤێت مە کوردان پێناڤ بەرژەوەندیێت خۆیێت نە ڕەوا، کو گەلەک ژوان دەهۆلقوتان هەڤپشک وشریکن!