سوده‌ ته‌ندروستییه‌كانی مریشكی كوردی چین؟ كێن ئه‌و كه‌سانه‌ی نابێ بیخۆن؟

په‌یام

مریشکی کوردی هه‌میشه‌ خواستی زۆری له‌سه‌ره‌ له‌ لایه‌ن هاوڵاتیانه‌وه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ی تام و چێژی  خۆشتره‌ و له‌ ڕووی ته‌ندروستیه‌وه‌ سوودی زیاتره‌ بۆ مرۆڤ.

سووده‌ ته‌ندروستیه‌کانی مریشکی کوردی:

1-ڕێژه‌ی چه‌وری و کۆلیستڕۆڵی که‌متره‌ بۆیه‌ بۆ نه‌خۆشیه‌کانی دڵ و به‌رزی فشاری خوێن و چه‌وری خوێن و نه‌خۆشی شه‌کره‌ باشتره‌ له‌ مریشکی ده‌واجن.

2-سه‌رچاوه‌یه‌کی زۆر باشی پڕۆتینه‌ بۆ به‌هێزکردن و بنیات نانی ماسولکه‌کان ؛ بۆ یاریزانی پڕۆڤیشناڵ و له‌شجوانی زۆر به‌که‌ڵکه‌ و له‌ ته‌واوکه‌ری خۆراکی باشتره‌.

3-هیچ هۆرمۆن و مادده‌ی زیان به‌خشی تیا نیه‌.

4-ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ مادده‌ی ئاسن و زۆر به‌سووده‌ بۆ چاره‌سه‌ری که‌مخوێنی و که‌می مادده‌ی ئاسن و خۆپاراستن لێی به‌ تایبه‌ت له‌ خانمان و مناڵان و نه‌خۆشیه‌ درێژخایه‌نه‌کان.

5-بۆ گه‌شه‌ی مناڵ و مێرددمناڵان یه‌کێکه‌ له‌ خۆراکه‌ هه‌ره‌ باشه‌کان له‌ به‌ر سووده‌ زۆره‌کانی و ئاسن هه‌رس کردنی و تام و چێژه‌ خۆشه‌که‌ی.

6-پاراستنی ته‌ندروستی ئێسقان و ددان و جومگه‌کان و ڕێگری کردن له‌ نه‌رم بوونه‌وه‌ی ئێسک و ئێسکه‌ نه‌رمه‌ و سه‌وه‌فان و زوو یه‌ک گرتنه‌وه‌ی شکاوی ئێسک.

7-پاراستنی جوانی پێست و ڕووخسارو هێشتنه‌وه‌ی به‌ گه‌نجی و نه‌هێشتنی چرچ و لۆچی ده‌م و چاو.

8-زیادکردنی ته‌رکیز و به‌هێزکردنی مێشک و ده‌مار و که‌مکردنه‌وه‌ی شت له‌بیر چوونه‌وه‌ و ڕێگری کردن له‌ ئه‌لزه‌هایمه‌ر.

9-به‌هێزکردنی کۆئه‌ندامی به‌رگری له‌ش.

10-ده‌وڵه‌مه‌نده‌ به‌ ڤیتامین و کانزاکانی وه‌ک.( D/ B1/B2/B3/B6/B12)

له‌گه‌ڵ ئه‌م سووده‌ زۆرانه‌ پێویسته‌ زیاده‌ڕه‌وی نه‌کرێت له‌ خواردنی و باشتره‌ به‌ کوڵاوی یان برژاوی بخورێت.

ئه‌و که‌سانه‌ی نابێت مریشکی کوردی بخۆن ( یا زۆر که‌می لێ بخۆن ) :

1-نه‌خۆشی ده‌رده‌ شاهانه‌ ( دا الملوک ).

2-نه‌خۆشی ( Phenylketonuria (PKU) ) .

3-ئه‌و که‌سانه‌ی غه‌سلی گورچیله‌یان بۆ ده‌کرێت ؛ سستی مام ناوه‌ند و زۆری گورچیله‌کان.

4-حه‌سیاسیه‌ت به‌ گۆشتی مریشک.

 دکتۆر کامه‌ران رسوڵ ژاژڵه‌یی
پسپۆڕی زانستی خۆراک